Open Data Charter: 20 Principes

Principes

De principes in dit charter werden besproken, opgesteld en vastgelegd door de 13 centrumsteden, de Vlaamse Gemeenschapscommissie in Brussel en imec. Het Open Data Charter werd in de zomer van 2018 goedgekeurd en bekrachtigd door de 13 Vlaamse centrumsteden. Onder deze principes is meer achtergrondinformatie terug te vinden, samen met de types data waarop dit charter betrekking kan hebben. In deze begeleidende presentatie wordt elk principe in meer detail toegelicht en worden er voorbeelden gegeven. Het staat geïnteresseerde besturen vrij deze presentatie te hergebruiken.

Om het Charter in de praktijk te vertalen werd een document ontwikkeld met voorbeeldclausules die in aanbestedingen, concessies en contracten gebruikt kunnen worden om met leveranciers regelingen te treffen rond (Linked) Open Data. Het gebruik van deze formuleringen wordt aanbevolen om naar een meer gezamenlijke aanpak rond Open Data te streven. Het staat iedereen vrij deze clausules volledig over te nemen of verduidelijkingen aan te brengen, naargelang de oplossing. Er is zowel een editeerbaar document beschikbaar als een pdf-versie.

An English version of the Open Data Charter can be found here, however the Dutch version of the Charter is the only official document.

  1. § Open by default: data die door, in of over de stad gecapteerd worden, worden standaard als open data ter beschikking gesteld voor hergebruik.
  2. § Comply or explain: wanneer data niet opengesteld worden, dient er een beargumenteerde verklaring te worden gegeven waarom dit zo is.
  3. § Only once: gegevens worden slechts één keer verzameld en zo dicht mogelijk bij de bron gepubliceerd (decentraal).
  4. § Data worden ontsloten in kader van transparantie en het maximaal stimuleren van hergebruik, zowel niet-commercieel als commercieel.
  5. § Dialoog met alle partijen die data verzamelen wordt aangemoedigd en actief opgezet, op initiatief van het aanspreekpunt voor open data dat binnen de stad wordt aangeduid.
  6. § Er wordt ingezet op een goede interne data-hygiëne met een databeheer- en datadocumentatie-beleid (via metadatering) als uitgangspunt.
  7. § Om domeinexpertise te bewaken wordt er op gericht metadatering “zo dicht mogelijk” bij de originele bron te laten gebeuren.
  8. § Om tot een goede metadatering en datahygiëne te komen wordt er actief ingezet op opleiding en kennisdeling omtrent open data.
  9. § Data worden maximaal gestructureerd en gepubliceerd volgens open en machine-leesbare formaten en standaarden.
  10. § Bij het aanmaken van nieuwe databronnen wordt ingezet op Linked Open Data, zeker voor authentieke bronnen en datasets die veel gedeeld worden (ook tussen overheden).
  11. § De kwaliteit van de data die ontsloten wordt is gelijk aan de kwaliteit die volstaat voor het interne gebruik van de gegevens (binnen de diensten van de stad).
  12. § Het web wordt gebruikt als primair publicatieplatform en er wordt een decentrale publicatie van data nagestreefd.
  13. § Er wordt geambieerd de vertraging tussen een meting in de echte wereld en de representatie in de data zo klein mogelijk te houden en relevante historiek ook als open data te publiceren.
  14. § Om datadeling te automatiseren wordt maximale aansluiting gezocht bij interne en externe initiatieven en samenwerking over bestuurslagen heenactief nagestreefd.
  15. § Er wordt maximaal ingezet om data (via metadatering) automatisch door te laten stromen naar het Vlaams Open Data Portaal en zo naar het federaal, Europees en eventueel andere open data portalen.
  16. § Er wordt gestreefd naar een beperkte set van licenties waaronder data gepubliceerd worden, die open, internationaal bruikbaar en machine-leesbaar zijn.
  17. § De dialoog met mogelijke hergebruikers van data wordt actief aangegaan.
  18. § De partijen die data publiceren streven duurzaamheid na en engageren zich geopende data te onderhouden, minstens zo lang als deze voor intern gebruik beschikbaar moeten zijn.
  19. § Er wordt in aanbestedingen en bij heronderhandeling van bestaande concessies en overeenkomsten aandacht besteed aan regelingen omtrent open data en er wordt ingezet hier rond bewustwording te creëren binnen de relevante diensten.
  20. § De partijen die dit charter ondertekenen engageren zich ertoe de principes die erin vervat staan uit te dragen binnen hun eigen organisatie (en daarbuiten).

Kader

Dit charter is opgesteld in kader van het Smart Flanders-programma met als doel de 13 Vlaamse centrumsteden en de Vlaamse Gemeenschapscommissie voor Brussel te steunen in hun ontwikkeling tot smart cities. Het charter wil dit doen door te focussen op de ontsluiting van real-time open data en is erop gericht samenwerking tussen steden onderling en actoren uit de quadruple helix te stimuleren.

Data vormen de basis van innovatieve Smart City-oplossingen en zijn een conditio sine qua non voor elke nieuwe app of dienst die men zich in stedelijke context kan inbeelden. Wanneer deze gegevens opengesteld worden zodat burgers, kleine en grote bedrijven, het middenveld en andere geïnteresseerde partijen ze ook kunnen hergebruiken, wordt dit potentieel gemaximaliseerd.

In dit charter worden 20 principes uitgesproken die erop gericht zijn data op een duurzame manier te ontsluiten, met het oog op die transparantie en het maximaliseren van hergebruik door derde partijen.

De partijen die dit charter ondertekenen spreken de ambitie uit om in de toekomst deze principes maximaal toe te passen en als kader te gebruiken om een meer coherent en gezamenlijk beleid rond open data vorm te geven. Het charter bevat dus geen bindende bepalingen en verbindt de partijen die het ondertekenen formeel tot niets, maar wil een gezamenlijke visie en ambitie uitspreken. Het wil de betrokken steden een houvast geven om van start te gaan met een ambitieus en duurzaam open data beleid.

De principes in dit charter werden besproken, opgesteld en vastgelegd door de 13 centrumsteden, de Vlaamse Gemeenschapscommissie in Brussel en imec. Het Open Data Charter werd in de zomer van 2018 goedgekeurd en bekrachtigd door de 13 Vlaamse centrumsteden. Het Charter werd via het Stuurorgaan ICT ook aangenomen om de werking rond open data binnen de gehele Vlaamse Overheid verder vorm te geven

Afbakening Open Data

Het is belangrijk bij de start van dit charter een aantal kernconcepten goed af te bakenen. Hierom worden volgende definities gehanteerd:

Data: In het kader van dit charter verwijst de term data naar gegevens die door, over of in de stad gemeten, verzameld of gegenereerd worden. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen drie types data:

  1. Gegevens verzameld door de stad, geregeld volgens het Decreet Hergebruik van Overheidsinformatie (2007/2015) en volgens de definitie van ‘bestuursdocumenten’ die hierin gehanteerd wordt.

  2. Gegevens verzameld in opdracht van de stad waarvan het eigenaarschap, gebruik en delen geregeld wordt via concessies, lastenboeken, contracten en dergelijke meer.

  3. Gegevens verzameld door (private) partijen buiten controle van de stad, waarvoor er op zoek gegaan wordt naar samenwerking.

Wat het eerste type data betreft aligneert dit charter zich met het vermelde decreet en worden er principes uitgesproken rond standaardisering en samenwerking tussen de verschillende bestuursniveaus.

Voor het tweede soort data worden er concrete ambities uitgesproken om het eigenaarschap, gebruik en delen van deze gegevens op een duurzame manier te regelen en dienen de principes in dit licht gelezen te worden.

Wat het derde type data betreft, stelt dit charter als doel een aantal ‘best practices’ en basisprincipes aan te reiken die nuttig kunnen zijn in gesprekken met derde partijen, zowel op technisch als strategisch niveau. Waar de stad geen rechtstreekse impact heeft, worden de volgende principes gehanteerd als basis voor een dialoog met derde partijen die data capteren.

Open: Wanneer er naar open data verwezen wordt, hanteren we de definitie zoals geformuleerd op http://opendefinition.org. Deze stelt dat open wil zeggen dat gegevens vrij toegankelijk zijn, gebruikt, verwerkt en gedeeld mogen worden door eenieder en voor elk doel. Hieronder vallen geen persoonsgegevens of privacy-gevoelige data, noch data waarvan de ontsluiting bestaande regelgeving zou overtreden. Data worden gepubliceerd in open en machine-leesbare formaten zoals bvb JSON, XML, CSV, etc.